Catan là một tựa game xây dựng và giao thương kinh điển, trong đó người chơi sẽ vào vai những nhà khẩn hoang, tìm kiếm một hòn đảo trù phú với đầy đủ các loại tài nguyên. Nhiệm vụ chính là xây dựng và phát triển mảnh đất của mình trở nên thịnh vượng nhất có thể. Mục tiêu để giành chiến thắng là trở thành người đầu tiên đạt được 10 điểm chiến thắng.

Trò chơi Catan bản gốc thường dành cho 3-4 người chơi, nhưng cũng có các biến thể và bản mở rộng hỗ trợ số lượng người chơi khác. Catan được phát triển bởi Klaus Teuber và được xuất bản bởi Kosmos tại Đức. Kể từ khi ra mắt vào năm 1995 (với tên gọi The Settlers of CATAN), Catan đã trở thành một tác phẩm kinh điển hiện đại, có mặt trên 40 ngôn ngữ và đã bán được hơn 40 triệu bản trên toàn thế giới, đồng thời nhận được rất nhiều giải thưởng danh giá. Các giải thưởng đáng chú ý bao gồm:

• Ba giải thưởng độc lập tại Đức (năm 1995): Ngay trong năm phát hành, Catan (lúc đó có tên là The Settlers of CATAN) đã được vinh danh với giải nhất "Deutscher Spiele Preis", giải "Essener Feder" dành cho bộ luật chơi tốt nhất, và giải "German Game of the Year" (Trò chơi của năm tại Đức).

• "Origins Award" tại Mỹ: Một năm sau đó, khi phiên bản tiếng Anh "The Settlers of CATAN" ra mắt tại Mỹ, trò chơi đã giành được giải "Origins Award".

• Giải thưởng cho Catan Card Game: Phiên bản thẻ bài của Catan cũng đạt thành công lớn khi bán được hơn 1,4 triệu bản tại Đức và được trao giải nhì "German Game Prize", đồng thời lọt vào danh sách rút gọn cho giải "Game of the Year".

• Được bình chọn là "game hay nhất thế giới": Catan đã được đánh giá và bình chọn là "game hay nhất thế giới" trong rất nhiều năm, cho thấy sức hút bền bỉ của nó.

Những giải thưởng này không chỉ ghi nhận chất lượng của Catan mà còn góp phần đưa trò chơi trở thành một hiện tượng toàn cầu.

Cơ chế chơi cơ bản:

• Bản đồ trò chơi được tạo ngẫu nhiên bằng cách sắp xếp các mảnh vùng đất hình lục giác, bao gồm 5 loại tài nguyên chính: rừng (gỗ), thảo nguyên (cừu), núi (đá/quặng sắt), đồi (gạch) và đồng bằng (lúa), cùng với ít nhất một mảnh sa mạc. Xung quanh là các mảnh bờ biển và cảng.

• Thiết lập ban đầu: Mỗi người chơi sẽ đặt hai ngôi nhà (khu định cư) và hai con đường trên bản đồ. Nhà được đặt ở các giao điểm của ba mảnh đất và phải cách các nhà khác ít nhất hai con đường. Sau đó, người chơi nhận tài nguyên ban đầu dựa trên vị trí của những ngôi nhà này.

• Lượt chơi: Một lượt chơi bao gồm hai giai đoạn chính: đổ xí ngầu để sản xuất tài nguyên và xây dựng/trao đổi.

◦ Đổ xí ngầu: Hai xúc xắc được tung, tổng số điểm sẽ xác định những ô đất nào sản xuất tài nguyên. Bất kỳ người chơi nào có nhà hoặc thành phố (mỗi thành phố được 2 tài nguyên) tiếp giáp với ô đất đó sẽ nhận được tài nguyên tương ứng.

◦ Quân cướp (Robber): Nếu đổ ra số 7, quân cướp sẽ được di chuyển đến một ô đất bất kỳ, làm cho ô đó không thể sản xuất tài nguyên. Người chơi di chuyển cướp có thể cướp một lá tài nguyên từ người chơi có nhà ở ô đó. Ngoài ra, nếu người chơi có hơn 8 lá tài nguyên trên tay, họ phải bỏ đi một nửa (làm tròn xuống).

◦ Xây dựng: Người chơi sử dụng tài nguyên để xây dựng đường (1 gỗ, 1 gạch), nhà (1 gạch, 1 gỗ, 1 lúa, 1 cừu), nâng cấp nhà thành thành phố (3 đá, 2 lúa), hoặc mua thẻ phát triển (1 lúa, 1 cừu, 1 quặng). Mỗi công trình sẽ mang lại điểm chiến thắng (nhà 1 điểm, thành phố 2 điểm).

◦ Thẻ phát triển (Development Cards): Có ba loại chính: thẻ Đỏ (di chuyển cướp và cướp tài nguyên), thẻ Vàng (cộng 1 điểm chiến thắng), và thẻ Xanh lá (giúp mua tài nguyên hoặc xây đường miễn phí). Thẻ phát triển không thể sử dụng ngay trong lượt mua.

◦ Trao đổi: Người chơi có thể trao đổi tài nguyên với những người chơi khác theo bất kỳ tỷ lệ nào họ thỏa thuận. Hoặc có thể trao đổi với ngân hàng (4 tài nguyên giống nhau đổi lấy 1 tài nguyên mong muốn). Nếu có nhà ở cảng, người chơi có thể trao đổi với cảng theo tỷ lệ ưu đãi hơn (ví dụ: 3 đổi 1 hoặc 2 đổi 1).

• Danh hiệu đặc biệt: Người chơi có 5 con đường liên tục sẽ nhận danh hiệu "Đường dài nhất", trị giá 2 điểm chiến thắng. Người chơi sử dụng 3 lá quân đội (Knight) sẽ nhận danh hiệu "Quân đội mạnh nhất", trị giá 2 điểm chiến thắng. Các danh hiệu này có thể bị người chơi khác cướp nếu họ vượt qua điều kiện.

Catan còn có một vũ trụ game rộng lớn với nhiều bản mở rộng như Seafarers (xây thuyền, khám phá đảo), Cities & Knights (bảo vệ thành phố khỏi dã man, phát minh mới), Rise of the Inkas (phát triển nền văn minh Inka), và các kịch bản đặc biệt khác. Ngoài ra, còn có phiên bản thẻ bài như Catan Card Game (nay là Rivals for Catan), dành cho hai người chơi, với cơ chế riêng và nhiều bản mở rộng. Catan cũng có phiên bản kỹ thuật số cho Android, iOS, Mac và Windows, cho phép chơi online với bạn bè hoặc offline với máy tính.

Vì sao Catan lại được yêu thích nhiều tới vậy?

Catan đã trở thành một trong những tựa game board game được yêu thích và phổ biến nhất trên thế giới nhờ sự kết hợp độc đáo của các yếu tố, thu hút cả người chơi mới lẫn game thủ kỳ cựu.

1. Dễ học, khó thành thạo

Catan nổi tiếng vì luật chơi rất dễ nắm bắt đối với những người mới chơi, thường chỉ mất khoảng 15 phút để hiểu các quy tắc cơ bản. Tuy nhiên, game lại đủ độ khó và chiều sâu để thách thức những game thủ kinh nghiệm, đòi hỏi tư duy chiến thuật và tính toán cao. Yếu tố này giúp trò chơi dễ dàng tiếp cận một lượng lớn người chơi và giữ chân họ lâu dài.

2. Sự kết hợp cân bằng giữa chiến thuật, giao thương và may mắn

Catan không chỉ là game chiến thuật thuần túy mà còn kết hợp yếu tố may mắn từ việc đổ xí ngầu và yếu tố giao tiếp, thương thuyết.

◦ Chiến thuật nằm ở việc đặt nhà, đường, thành phố một cách thông minh để tối ưu hóa việc thu thập tài nguyên và điểm chiến thắng.

◦ Trao đổi và thương thuyết là linh hồn của trò chơi, người chơi phải đàm phán, mặc cả với nhau hoặc với ngân hàng để có được tài nguyên cần thiết. Điều này tạo ra sự tương tác xã hội mạnh mẽ và kịch tính.

◦ May mắn từ xúc xắc tạo ra sự bất ngờ và giữ cho mỗi ván chơi luôn khác biệt, đồng thời ngăn cản việc một người chơi duy nhất có thể hoàn toàn thống trị dựa trên chiến thuật. Sự kết hợp này được tính toán tối ưu, đảm bảo cơ hội chiến thắng gần như nhau cho mọi người ngay cả khi về cuối game.

3. Tương tác xã hội cao

Catan được mệnh danh là "perfect social game". Trò chơi thúc đẩy người chơi giao tiếp, đàm phán, thậm chí là "bắt tay" hoặc "phá hoại" lẫn nhau. Điều này giúp tăng cường tình đoàn kết gia đình hoặc bạn bè, mặc dù đôi khi cũng có thể dẫn đến những "lục đục nội bộ" do tính cạnh tranh cao.

4. Hệ sinh thái game phong phú và khả năng tiếp cận đa dạng

Với vô số bản mở rộng, biến thể và kịch bản đặc biệt, Catan cho phép người chơi tạo ra trải nghiệm chơi game cá nhân hóa. Sự xuất hiện của các phiên bản kỹ thuật số trên nhiều nền tảng (smartphone, tablet, PC, Mac) cũng giúp Catan tiếp cận được một lượng lớn người chơi trên toàn cầu, cho phép họ chơi mọi lúc mọi nơi, cả online lẫn offline.

Kết luận

Tóm lại, Catan không chỉ là một trò chơi mà đã trở thành một tác phẩm kinh điển hiện đại, lan rộng khắp thế giới và bán được hơn 40 triệu bản trên 40 ngôn ngữ. Với khả năng dễ học nhưng khó thành thạo, Catan đã thu hút cả người chơi mới lẫn những game thủ dày dạn kinh nghiệm. Sự kết hợp tối ưu giữa chiến thuật, thương thuyết và yếu tố may mắn từ xúc xắc tạo nên những ván đấu luôn mới mẻ và đầy kịch tính. Đặc biệt, Catan còn là một "perfect social game" (trò chơi xã hội hoàn hảo), thúc đẩy giao tiếp và tăng cường tình đoàn kết, thậm chí được sử dụng như một công cụ "phá băng" trong các cuộc họp kinh doanh. Với vô số bản mở rộng và phiên bản kỹ thuật số trên nhiều nền tảng, Catan mang đến một vũ trụ game phong phú, cho phép người chơi tạo ra trải nghiệm cá nhân hóa. Chính những yếu tố này đã giúp Catan vượt xa khuôn khổ một board game thông thường, định nghĩa lại khái niệm trò chơi cờ bàn, chứng minh rằng trò chơi có thể vừa vui vẻ, dễ hiểu, vừa bổ ích về mặt trí tuệ và xã hội.

Sở hữu Catan tại đây!