Vẻ đẹp của board game nằm ở sự cân bằng chặt chẽ, các yếu tố phối hợp đồng bộ với nhau theo một trật tự hợp lý, để sản sinh ra những chiến thuật đa dạng và phong phú nhất, đem lại cảm giác thỏa mãn cho trí tuệ nhất. Puerto Rico chính là một trong những board game xuất sắc nhất trên thế giới chạm đến vẻ đẹp cân bằng ấy, với một hệ thống kinh tế cực kỳ tinh vi và có chiều sâu.

Puerto Rico là một quốc gia có thật thuộc chủ quyền Hoa Kỳ nhưng chưa được hợp nhất vào Hoa Kỳ. Trước khi được khám phá ra bởi Columbus, hòn đảo này rất ít người biết đến. Về sau đây trở thành một trong các trung tâm kinh tê nổi tiếng về xuất khẩu hàng hóa. Puerto Rico bao gồm hòn đảo cùng tên và một số các hòn đảo xung quanh nó. Và bạn, chính là những người sở hữu một trong các hòn đảo ấy, để làm cho nó thịnh vượng nhất có thể bằng các chiến lược của mình.

Trên hòn đảo của mình, bạn được trao cho 12 khu đất đê trồng trọt, và 12 vùng đất để xây nhà lên. Mục tiêu của trò chơi là kiếm thật nhiều điểm chiến thắng càng tốt, nhưng bắt đầu từ đâu? Bạn sẽ chọn một trong các vai trò (role) để thực hiện một hành động tương ứng ở mỗi lượt. Có tất cả 7 vai trò: Builder, Craftsman, Mayor, Captain, Settler, Trader và Prospector. Khi bạn chọn một trong các vai trò này, bạn lấy thẻ đó đặt trưc mình, và thực hiện hành động tương ứng của chúng; ví dụ bạn chọn Builder cho phép bạn trả tiền xây một ngôi nhà.

Sau đó đến người bên trái bạn cũng thực hiện hành động của Builder, rồi đến người bên trái người đó; cho đến khi tất cả mọi người đều thực hiện hành động Builder, một vòng kết thúc. Lúc này người bên trái bạn lại chọn một trong các vai trò còn lại (trừ Builder mà bạn đã chọn). Khi tất cả đã chọn 1 vai trò, mọi người sẽ trả thẻ vai trò lại kho chung. Thẻ Thị Trưởng được chuyền qua theo chiều kim đồng hồ, Thị Trưởng mới bắt đầu chọn vai trò như trên. Tiến trình này lặp lại cho đến khi trò chơi kết thúc.

Cơ bản gameplay đơn giản như thế, những hãy đào sâu hơn, vào các chức năng đặc biệt của từng vai trò, mà ẩn chứa những chiến thuật tinh vi và vô vàn các lựa chọn.

Builder - Cho phép bạn trả tiền và xây nên một ngôi nhà tương ứng. Bạn đặt ngôi nhà mua được từ ngân hàng vào một trong 12 miếng đất của mình. Một khi có công nhân vào làm việc, chức năng của những ngôi nhà sẽ được kích hoạt. Đây là một trong những nơi chất chứa nhiều “thịt” nhất của Puerto Rico, những ngôi nhà. Mỗi nhà có chức năng khác nhau và chúng có thể combo kết hợp để tạo ra một quy trình vận hành hợp lý. Tùy vào loại nhà bạn mua mà bạn sẽ xây dựng nên hệ thống kinh tế của mình.

Có hai loại nhà: Nhà Sản Xuất (nhiều màu khác nhau) và Nhà Chức Năng (màu tím). Nhà Sản Xuất giúp cho bạn tạo ra sản phẩm tương ứng với chúng khi bạn cho công nhân vào vận hành. Đây là loại nhà đầu tiên bạn nên xây để tạo ra sản phẩm kiếm tiền. Nhà Sản Xuất càng đắt tiền thì sản phẩm tạo ra càng có giá trị. Nhà Chức Năng có những tác dụng đặc biệt để hỗ trợ cho bạn, mà thường có thể “bẻ cong” luật chơi.

Settler - Cho phép bạn mang những cây trồng vào phần đất của mình. Để tạo ra một sản phẩm, ngoài việc có Nhà Sản Xuất là chưa đủ, bạn cần có một cây trồng của loại tương ứng. Ví dụ nếu bạn muốn sản xuất đường mía, bạn cần có 1 cây trồng đường mía, và 1 Nhà Sản Xuất loại đường mía (màu trắng). Bạn càng có nhiều cây trồng và có nhiều công nhân làm việc trong nhà máy thì sẽ càng tạo ra nhiều sản phẩm. Công nhân đến từ đâu? Từ các thuộc địa khác khi bạn sử dụng Mayor.

Mayor - Cho phép bạn đưa thêm dân vào hòn đảo. Lần lượt mỗi người sẽ nhận thêm dân từ kho theo chiều kim đồng hồ. Khi nhận dân bạn ngay lập tức đặt nó vào những ô trống trên các ngôi nhà hoặc đất trồng để cho chúng làm việc. Hãy nhớ đừng bao giờ để quá thừa thãi công nhân rảnh rỗi dẫn đến tình trạng thất nghiệp, mà cũng đừng để cho việc thiếu thốn công nhân sẽ mang cho bạn bất lợi về năng suất.

Craftsman - Cho phép bạn sản xuất ra sản phẩm. Những sản phẩm không tự động sản xuất ra cho đến khi bạn chọn vai trò này. Tất cả người chơi sẽ tạo ra sản phẩm tương ứng với loại nhà máy và cây trồng mà họ có. Trù bắp, mà là loại cây trồng đặc biệt có thể tự sản xuất sản phẩm mà không cần nhà máy tham gia vào. Vậy sau khi có sản phẩm bạn sẽ làm gì? Bạn có nhiều cách để sử dụng nó, đó là bán (Trader) để kiếm tiền hoặc vận chuyển đi (Captain) để kiếm điểm chiến thắng.

Trader - Cho phép bạn bán sản phẩm. Người đầu tiên chọn vai trò này được bán một sản phẩm và nhận tiền tương ứng giá trị của chúng. Sau đó lần lượt những người khác sẽ bán sản phẩm. Tuy nhiên không được phép có 2 sản phẩm trùng loại trong Nhà Bán. Trader là một cách hiệu quả để bạn kiếm được tiền. Từ số tiền đó, bạn có thể xây nhà (Builder) mang lại những giá trị khác cho nền kinh tế của hòn đảo mình.

Captain - Cho phép bạn vận chuyển sản phẩm đi xuất khẩu, kiếm điểm chiến thắng. Captain là cách chính để kiếm điểm chiến thắng trong trò chơi này. Sau khi đã có sản phẩm, bạn vận chuyển chúng lên những chiếc thuyền, mỗi sản phẩm mang lại cho bạn 1 VP (điểm chiến thắng) bất kể loại sản phẩm là gì! Lưu ý rằng, loại sản phẩm có khác biệt nếu bạn bán chúng ở Trader, nhưng trong Captain số lượng mới là quan trọng nhất, càng chuyển nhiều sản phẩm bạn càng có nhiều điểm chiến thắng. Sức cạnh tranh là rất khốc liệt khi mỗi thuyền chỉ nhận cùng loại sản phẩm, và tất cả chiếc thuyền đều phải khác loại sản phẩm với nhau. Khi một chiếc thuyền đã chất đầy, những người sau đó buộc phải bỏ đi các sản phẩm của mình một cách hoang phí.

Prospector - Cho phép bạn lấy 1 đồng tiền vàng. Đây là hành động đơn giản nhất, bạn nhận 1 đồng tiền vàng từ ngân hàng.

Như đã nói ở trên, bạn chọn một tron 7 vai trò này, thực hiện hành động tương ứng; sau đó người bên cạnh thực hiện hành động tương tự cho đến khi tất cả thực hiện hành động đó. Tuy nhiên, người đầu tiên chọn vai trò sẽ có một Đặc Quyền khác so với những người khác. Tùy vào vai trò họ chon đặc quyền đó có thể là xây dựng ít hơn 1 tiền, bán nhiều tiền hơn, sản xuất nhiều của cải hơn,...

Trong Puerto Rico, có nhiều con đường để chiến thắng. Bạn có thể xây nhiều nhà để tạo ra nhiều combo các chức năng, và những ngôi nhà này cuối game vẫn mang cho bạn điểm chiến thắng (số màu đỏ trên góc của nó), hoặc là bạn sẽ cố tạo ra nhiều sản phẩm và cho lên thuyền chở đi trong giai đoạn Captain. Bạn cần phải cân bằng giữa tiền bạc và sản phẩm, chi tiêu sao cho hợp lý nhất có thể. Nếu quá thiên về một thứ sẽ dẫn đến mất cân bằng.

Những lượt đầu tiên bạn sẽ cảm thấy nhịp độ game khá chậm khi chỉ có ít hành động. Nhưng càng về sau tốc độ game và độ kịch tính tăng lên nhanh chóng, khi mà hệ thống kinh tế của mỗi người được xây dựng nên và tương tác với nhau theo nhiều cách. Dần dần bạn sẽ có nhiều cây trồng hơn, nhiều công nhân và nhà máy hơn, nhiều nhà chức năng trợ giúp hơn. Khi gần về cuối game sẽ là những màn rượt đuổi kịch tính để tranh nhau mua nhà, sản xuất, lên thuyền chở sản phẩm, giành điểm chiến thắng. Nhịp độ tăng dần như thế sẽ đảm bảo duy trì sự tập trung của người chơi và không làm cho họ chán nản, Một game Puerto Rico rơi vào tầm 1 tiếng nhưng bạn có thể bận bịu đến nỗi cảm thấy như nó trôi qua quá nhanh!

Mục tiêu cuối cùng vẫn là tạo ra một hệ thống kinh tế hoàn hảo trên hòn đảo của bạn. Và đây cũng chính là một trong những yếu tố làm nên thành công lớn của Puerto Rico - bạn có quyền tạo nên chính hệ thống của mình. Bạn muốn hòn đảo của mình sẽ là nơi có rất nhiều tiền tiêu xài, hay là nơi sản xuất bắp là chính để xuất khẩu, hoặc bạn muốn đầu tư mạnh vào cà phê và bán, hoặc bạn không quan tâm đến sản phẩm mà chỉ cần xây nên nhiều ngôi nhà mạnh với điểm chiến thắng cao? Bạn là người chọn lựa. Mỗi lần chơi bạn có thể xây nên những hệ thống khác nhau, và khám phá ra những gì hoạt động chung được với nhau, và những gì không thể khớp được.

Đương nhiên sẽ không có hệ thống, chiến thuật nào tối ưu nhất, bởi vì bạn phải phụ thuộc vào chiến thuật của người khác nữa. Trong quá trình chơi đôi khi bạn phải linh hoạt thay đổi tùy vào tình hình đối thủ. Tương tác trong Puerto Rico chủ yếu đến từ đó. Cũng có những thỏa thuận, thương lượng giữa các người chơi khi lựa chọn hành động, nhưng vì nó phụ thuộc nhiều vào thứ tự chơi nên cũng khó kiểm soát. Puero Rico sẽ không phải là game nhiều tương tác lời nói, nhưng nó nhấn mạnh vào tương tác gián tiếp dựa trên điểm chiến thắng, mà là một đặc trưng nổi bật của dòng game Euro.

Bạn chiến thắng trong Puerto Rico ư? Chúc mừng bạn, nhưng đừng vội tự mãn, hãy tìm ra một cách khác tốt hơn. Bạn thất bại ư? Đừng phiền lòng, hãy suy nghĩ hệ thống chiến thuật tiếp theo để đánh bại chiến thuật của đối thủ. Dù thắng hay thua, bạn cũng sẽ sớm nhận ra sức hút của tự game kinh điển này, khiến cho bạn luôn muốn chơi lại để tìm hiểu sâu hơn về tất cả các thứ được bày trên bàn chơi này.

Hơn 15 năm đã trôi qua kể từ lần đầu xuất hiện, và Puerto Rico vẫn có mặt trong top 10 game hay nhất thế giới, bạn có thắc mắc tại sao không? Hãy giải đáp điều đó ngay khi bạn ngồi xuống đây chơi Puerto Rico, và bắt đầu chìm đắm trong những suy nghĩ, kế hoạch của chính mình!

BoardgameVN

Ưu điểm:

+Thời gian chơi hợp lý so với thể loại chiến thuật

+Đơn giản, dễ giới thiệu với người mới

+Hệ thống có chiều sâu, chặt chẽ, giá trị chơi lại rất cao

+Nhiều yếu tố bất ngờ cho đến khi trò chơi kết thúc

+Theme tốt, mô tả đúng từng hành độngi

Khuyết điểm:

+Cần nhiều diện tích để chơi

+Hơi khó khăn để nhớ các chức năng nhà

+Tương tác lời chưa cao

Đánh giá: 9.5/10

Đặt mua Puerto Rico tại BoardgameVN: http://boardgame.vn/all-games/puerto-rico-84